ODRZUCENIE SPADKU W IMIENIU DZIECKA – KROK PO KROKU

PRAWO SPADKOWE

Główną przyczyna przez którą rodzice podejmują decyzje o odrzuceniu spadku w imieniu ich małoletniego dziecka są długi spadkowe pozostawione przez zmarłych spadkodawców. Zgodnie treścią z art. 1012 k.c. spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić.

CO NALEŻY ZROBIĆ ABY ODRZUCIĆ SPADEK W IMIENIU DZIECKA?

W pierwszej kolejności zaznaczyć należy, że zgodnie z art. 101 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego „rodzice obowiązani są sprawować z należytą starannością zarząd majątkiem dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską” oraz „nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko”. Ponadto, zgodnie z art. 156 KRiO „opiekun powinien uzyskiwać zezwolenie sądu opiekuńczego we wszelkich ważniejszych sprawach, które dotyczą osoby lub majątku małoletniego”.

Mając na uwadze powyższe rodzice, którzy chcą odrzucić spadek w imieniu dziecka zobowiązani są do zwrócenia się do Sądu z wnioskiem o zezwolenie na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu. Innymi słowy – Sąd musi wrazić zgodę na odrzucenie spadku przez rodziców, w imieniu dziecka.

Po uzyskaniu zgody Sądu na złożenie w imieniu małoletniego oświadczenia o odrzuceniu spadku, przedstawiciel ustawowy powinien niezwłocznie złożyć przed Sądem lub notariuszem oświadczenie o odrzuceniu spadku.

Jak wynika z powyższego, odrzucenie spadku w imieniu małoletniego jest czynnością „dwuetapową”. Po pierwsze konieczne jest uzyskanie zgody Sądu na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu w imieniu dziecka. Dopiero następnie możliwe jest skuteczne złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku.

Pamiętać należy, że złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu dziecka, bez uprzedniej zgody Sądu jest czynnością bezwzględnie nieważną.

TERMIN – CZYLI KIEDY NALEŻY ZŁOZYĆ OŚWIADCZENIE O ODRZUCENIU SPADKU

Zgodnie z treścią art. 1015 k.c. oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania.

Dowiedzenie się o tytule powołania do spadku należy pojmować jako powzięcie przez spadkobiercę wiarygodnej informacji o tym, że został on do danego spadku powołany z ustawy albo z testamentu. Jak wynika z powyższego, początek terminu oznacza się jako datę dowiedzenia się o powołaniu do spadku.

Wobec tego, powstaje pytanie - kiedy termin sześciomiesięczny zaczyna biec, w odniesieniu do dziecka? Termin z art. 1015 §1 k.c. zacznie swój bieg z chwilą powzięcia przez jednego z rodziców wiedzy o tym, że dziecko zostało powołane do spadku.

Mając na uwadze powyżej wskazany, dość krótki sześciomiesięczny termin na złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku a także biorąc pod uwagę czas trwania postępowań przed sądami powszechnymi, powstaje pytanie - czy termin sześciomiesięczny zostanie zachowany, jeśli przed jego upływem rodzice złożą do sądu wniosek o wyrażenie zgody na złożenie w imieniu małoletniego oświadczenia o odrzuceniu spadku? Odpowiedzi na to pytanie udzielił Sąd Najwyższy w postanowieniu o sygn. akt III CSK 329/15 gdzie wskazał, że: „od chwili złożenia do sądu opiekuńczego przez przedstawiciela ustawowego małoletniego spadkobiercy wniosku o zezwolenie na złożenie w jego imieniu oświadczenia o odrzuceniu spadku termin przewidziany w art. 1015 §1 k.c. nie biegnie. Po uprawomocnieniu się postanowienia o udzieleniu zezwolenia przedstawiciel ustawowy małoletniego powinien złożyć to oświadczenie bezzwłocznie, chyba że wskazany termin, uwzględniając czas trwania postępowania opiekuńczego, jeszcze nie upłynął; wtedy złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku może nastąpić w dowolnej chwili, przed upływem sześciu miesięcy od dowiedzenia się przez przedstawiciela ustawowego o tytule powołania małoletniego”.

Co istotne, termin przewidziany w art. 1015 §1 k.c. (sześć miesięcy) jest terminem zawitym prawa materialnego, w rezultacie czego nie podlega on przywróceniu.

Pamiętać należy także, że brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym sześciomiesięcznym terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza, co oznacza że spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe do wartości spadku.