CZY PRACODAWCA MOŻE ŻĄDAĆ ZWROTU KOSZTÓW SZKOLEŃ PRACOWNIKA?

PRAWO PRACY

Jedną z podstawowych zasad prawa pracy, która wyrażona została w art. 17 k.p. jest zasada wobec której pracodawca obowiązany jest ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Kodeks pracy jednak nie narzuca na pracodawcę obowiązku ponoszenia kosztów szkoleń pracownika.

Możliwa jest jednak sytuacja, w której strony stosunku pracy decydują się na zawarcie umowy o podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Powyższe wynika z brzmienia przepisów art. 103¹ - 103⁵ k.p. Przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych kodeks pracy rozumie zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą. Pracownik, który podnosi swoje kwalifikacje zawodowe posiada uprawnienie do:

1. urlopu szkoleniowego,
2. zwolnienia z całości lub części dnia pracy, na czas niezbędny, by punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania.

Ponadto za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Umowa szkoleniowa

Pracodawca może zdecydować się na zawarcie z pracownikiem podnoszącym kwalifikacje zawodowe umowy szkoleniowej, określającej wzajemne prawa i obowiązki stron. Umowa o podnoszeniu kwalifikacji zawodowych stanowi umowę prawa pracy, związaną z umową o pracę, lecz od niej odrębną. Umowa szkoleniowa zawierana jest przede wszystkim w celu zobowiązania pracownika do pozostawania w zatrudnieniu u pracodawcy przez określony czas po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Umowa taka powinna zostać każdorazowo zawarta w formie pisemnej i nie może zawierać postanowień, które dla pracownika byłyby mniej korzystne niż przepisy prawa pracy.

Obowiązek zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawcę

Zgodnie z treścią art. 103⁵ k.p. pracodawca może żądać od pracownika zwrotu kosztów szkoleń, w określonych sytuacjach na które wskazuje ww. przepis. Pracownik podnoszący kwalifikacje zawodowe:

1. który bez uzasadnionych przyczyn nie podejmie podnoszenia kwalifikacji zawodowych albo przerwie podnoszenie tych kwalifikacji,
2. z którym pracodawca rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia z jego winy, w trakcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub po jego ukończeniu, w terminie określonym w umowie, o której mowa w art. 103⁴, nie dłuższym niż 3 lata,
3. który w okresie wskazanym w pkt 2 rozwiąże stosunek pracy za wypowiedzeniem, z wyjątkiem wypowiedzenia umowy o pracę z przyczyn określonych w art. 94³,
4. który w okresie wskazanym w pkt 2 rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia na podstawie art. 55 lub art. 94³, mimo braku przyczyn określonych w tych przepisach

Ponadto zobowiązanie pracownika do pozostawania w zatrudnieniu po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych nie może dotyczyć okresu dłuższego niż 3 lata. Tym samym postanowienie umowne nakładające na pracownika obowiązek pozostawania w zatrudnieniu u pracodawcy przez okres dłuższy niż 3 lata należy uznać za mniej korzystne niż przepisy prawa pracy tym samym za nieważne.